Thị trường yến sào: Nhìn từ một thương hiệu được tôn vinh

Là 1 trong 150 sản phẩm nông nghiệp được tôn vinh “Thương hiệu vàng nông nghiệp Việt Nam” năm 2017, yến sào Tôn Thủy – Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Yến sào Tôn Thủy (TP Quy Nhơn) – đã khẳng định được thương hiệu của mình.

Gian nan xây dựng thương hiệu

Bà Lê Thị Kim Thủy, Giám đốc Công ty TNHH SX&TM Yến sào Tôn Thủy cho hay, gia đình bà xây nhà yến ở TP Quy Nhơn từ năm 2008, là 1 trong số 8 nhà yến đầu tiên của tỉnh; đến năm 2013, tiếp tục xây dựng nhà yến 800 m2 ở xã Phước Thuận, huyện Tuy Phước. “Hai vợ chồng đều về hưu, có người bạn làm ở công ty yến sào mở lời nên mới “lao vào”. Hồi đó tiền công xây nhà yến đắt lắm, chỉ riêng làm tổ giả phải mất 100 ngàn đồng/tổ, chứ giờ thì chỉ… 8.000 đồng/tổ”, bà Thủy kể.
Từ sản phẩm yến nhà, gia đình bà Thủy thử nghiệm làm yến hũ chưng với đường phèn, mật ong và sâm Hàn Quốc. Tổ yến và các sản phẩm chế biến từ yến của công ty được tiêu thụ nhiều, riêng hai thị trường chính là TP Hồ Chí Minh và Hà Nội đã lên con số vài chục ký yến sào mỗi năm. Không dễ dàng gì để có được thành công hôm nay. Theo chu kỳ, 2 – 3 năm lại làm kiểm nghiệm chất lượng yến, mỗi đợt mất khoảng chục triệu đồng và 150 gram tổ yến nuôi trong nhà, nhưng bà Thủy cho biết phải làm để kiểm chứng và minh chứng chất lượng yến Bình Định chẳng thua kém địa phương nào.

Để làm nên chất lượng của tổ yến phải đảm bảo độ ẩm và vệ sinh. Người nuôi yến phải bỏ công, chịu khó, phải quét dọn phân chim yến hàng tuần. “Chúng tôi luôn chú trọng đến quy trình nuôi, thu hoạch và chế biến, đảm bảo hết sức chặt chẽ. Theo đó, nguyên liệu tổ yến đạt chất lượng, qua công đoạn làm sạch tổ yến rồi nhặt lông. Sau đó, tổ yến được đưa vào kết tổ, sấy khô bằng quạt rồi dùng đèn cực tím diệt khuẩn, cuối cùng sản phẩm được đóng hộp đến tay người tiêu dùng. Khâu tinh chế phải kỹ lưỡng để sản phẩm trước khi đưa ra thị trường đều đảm bảo tuyệt đối vệ sinh an toàn thực phẩm và giữ nguyên vẹn công dụng mà yến sào mang lại”, bà Thủy cho hay.

Cần có quy chuẩn chất lượng yến sào

Yến sào là sản vật có giá trị dinh dưỡng cao, được xếp đầu bảng trong “bát trân” (8 loại thực phẩm quý nhất) mà người xưa đúc kết. Để đưa được ra thị trường, sản phẩm yến sào phải vượt qua nhiều “ải”, như đảm bảo tinh chất yến không bị suy giảm trong quá trình sản xuất, đảm bảo yếu tố chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm.

Chương trình “Thương hiệu vàng nông nghiệp Việt Nam” năm 2017 do Tổng Hội NN&PTNT Việt Nam phối hợp Bộ NN&PTNT, cùng các bộ, ngành tổ chức. Tại Bình Ðịnh, ngoài sản phẩm của Công ty TNHH SX&TM Yến sào Tôn Thủy, còn có 3 sản phẩm tiêu biểu khác: giống gà chọn lọc 1 ngày tuổi Minh Dư – Công ty TNHH Giống gia cầm Minh Dư (huyện Tuy Phước); giống gia cầm Cao Khanh – Công ty TNHH Giống gia cầm Cao Khanh (huyện Phù Cát); thức ăn chăn nuôi New Hope – Công ty TNHH New Hope Bình Ðịnh (KCN Nhơn Hòa).

Sơ chế yến sào tại Công ty TNHH SX&TM Yến sào Tôn Thủy.

Việc dẫn dụ yến vào nhà làm tổ đã trở thành một nghề đem lại lợi nhuận hấp dẫn cho nhà đầu tư. Nghề nuôi chim yến đang có bước phát triển rất nhanh. Số nhà yến trên địa bàn tỉnh hiện ở con số ngàn, nhiều người bán yến sào nhưng không phải ai cũng biết chất lượng yến như thế nào.
Tổ yến được chia ra làm 2 loại là yến đảo và yến sào nuôi nhà. Giá của 2 loại này chênh từ 2,5 – 3,2 triệu đồng/lạng, tùy theo tổ to nhỏ; còn yến đã sơ chế giá từ 4 – 4,5 triệu đồng/lạng. Tuy nhiên, nếu tìm hiểu kỹ, thì thành phần dinh dưỡng của hai loại này không có sự chênh lệch đáng kể. Một số chủ nhà nuôi yến vì muốn nhanh chóng thu hồi vốn đầu tư nhà yến nên thu hoạch và bán ra với giá rẻ nhằm tăng sản lượng tiêu thụ. Đa phần, các sản phẩm này là tổ yến thô vừa thu hoạch, chưa qua lựa chọn và tinh chế nên giá dao động từ 2,2 – 3 triệu đồng/lạng.

Một số cơ sở khai thác, kinh doanh đánh vào tâm lý “ham hàng giá rẻ” của người tiêu dùng nên chọn cách thêm tạp chất vào tổ yến trong quá trình sơ chế như: nhúng tổ yến vào đường, trộn mủ trôm và một số hợp chất khác làm tăng trọng lượng của tổ yến để hạ giá thành sản phẩm.
Một vấn đề không kém phần quan trọng, đó là việc đảm bảo chất lượng tổ yến. Hiện nay, ngoài phương pháp dẫn dụ tự nhiên là các chất từ mùi tổ yến, chất thải của đàn yến, các chất dẫn dụ nhập nội, một số người còn sử dụng chất tạo mùi hóa học để thay thế. Chưa kể, một quan ngại khác là công tác quản lý chất lượng sau thu hoạch tổ yến.

Nhìn nhận các quy định quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh và chất lượng sản phẩm yến sào đang nảy sinh nhiều bất cập, ảnh hưởng đến người tiêu dùng, ở góc độ là chủ một thương hiệu đã có chỗ đứng trên thị trường, bà Thủy cho rằng cần phải có một quy chuẩn về chất lượng cho sản phẩm yến sào áp dụng chung cho các cơ sở đầu tư lẫn cơ quan quản lý”.

THU HIỀN